Robotik Rehabilitasyon Nedir?
Robotik Rehabilitasyon, robotik ve mekanik cihazların rehabilitasyon amacı ile kullanılmasıdır. Bu cihazlarda bulunan sensör ve geri bildirim sistemleri rehabilitasyonun başarısına önemli ölçüde katkı sağlar. Robotik rehabilitasyon ve sanal gerçeklik günümüzde giderek artan ölçüde modern tıbbın bir parçası haline gelmektedir. Robotik cerrahi gibi teknolojinin kullanıldığı tıp alanlarından biri de rehabilitasyondur. Özellikle nörolojik rehabilitasyonda değişik robotik cihazlar yardımıyla iyileşme ve fonksiyonu geri kazanma süreci hızlandırılabilmektedir. Bu robotik teknolojiler, klasik fizik tedavi ve rehabilitasyon yöntemleri ile birlikte kullanıldığında daha iyi sonuçlar alınabilmektedir. İnme (felç), omurilik yaralanmaları (parapleji, tetrapleji), travmatik beyin hasarları, serebral palsi, ortopedik nedenli yürüme bozuklukları, kol ve el kullanım yetersizlikleri ve Multipl Skleroz, Parkinson hastalığı gibi değişik nörolojik hastalıklarda robotik teknolojilerden yararlanılmaktadır. Robotik rehabilitasyonda en yaygın olarak kullanılan cihazlar yürüme robotları, omuz-kol robotları, el-parmak robotları, akım tedavisiyle kombine edilmiş dikey pasif hareket cihazları ve yerçekimsiz yürüme sistemidir.
Robotik rehabilitasyonun avantajları nelerdir?
- Robotik rehabilitasyon sistemlerinin en önemli avantajı, normal aktiviteye çok benzeyen şekilde hareketler yaptırması ve beyindeki merkezleri sürekli uyarmasıdır. Bu yöntemle hastaların iyileşme süreci hızlandığı gibi yürüme ve hareket şekilleri de normale yakın biçimlerde gelişir.
- Daha uzun ve yoğun fonksiyonel eğitim seansları sayesinde manuel tedavilerle kıyaslanamayacak şekilde hızlı ilerlemeler sağlanır.
- Terapistin fiziksel yorgunluğunu ortadan kaldırır. Kullanım için tek terapist yeterlidir.
- Hastanın yürüme ve diğer hareket aktiviteleri kolay bir şekilde denetlenir ve değerlendirilir.
- Yürüyüş modeli ve destekleyici güçler fonksiyonel eğitime uyum sağlamak için hastanın ihtiyaçlarına göre bireysel olarak ayarlanabilir.
- Görselleştirilmiş performans geri bildirimi sayesinde gelişmiş hasta motivasyonu sağlanır.
- Bilgisayar destekli değerlendirme ölçekleri ile hasta gelişimi hakkında kolay ve yeniden elde edilebilir ölçümlerin elde edilmesi mümkün olur.
- Eğer gerekirse robotik tedaviden manuel rehabilitasyon eğitimlerine kolay bir şekilde geçiş yapılabilir. Bu eğitimlerle kombine bir şekilde başarılı bir şekilde uygulanabilir
Robotik yürüme cihazları
Yürüme robotu (Lokomat), travmatik beyin ve omurilik yaralanmaları, inmeler, nörolojik veya ortopedik nedenlerden kaynaklanan yürüme yeteneğinin kaybı durumlarında, yürüme yeteneğinin tekrar kazanılması ve geliştirilmesi için kullanılan robotik yürüme rehabilitasyon sistemidir. Hastanın vücut ağırlığının büyük kısmını alarak eklemlerinin rahat hareket etmesini sağlayan ve normal yürüyüş kalıbının tekrar kazanılmasını amaçlayan bir tedavi seçeneğidir.
Nasıl etki eder?
Nöroplastisiteye dayalı “göreve-özgü öğrenme” kavramı, sürekli tekrarlamalar ve yoğun eğitimler sayesinde, günlük hayatın aktivitelerinin eğitimle elde edilebileceğini ve geliştirilebileceğini savunur. Robotik Lokomat tedavisi bu talebi karşılar. Yapılan çalışmalarda, yaralanma veya hastalık sonrası yürüme kalıbı etkilenmiş hastalarda, tekrarlayan yürüme hareketi ile yeni uyarım yolları oluşarak beyin ve omuriliğin çalışmasına yardımcı olduğu gösterilmiştir. Fonksiyonel hareket ve duyusal uyarı, MS (multiple skleroz),serebral palsi veya diğer nörolojik hastalıkların yanı sıra, felç, omurilik yaralanması ve travmatik beyin hasarlı hastaların nörolojik rehabilitasyonunda önemli bir rol oynar.
Lokomat nasıl çalışır?
Tedaviye alınacak hasta, önce vücuduna giydirilen taşıyıcı giysi aracılığı ile cihaz içine alınır. Vücut ağırlığı tamamen cihaza aktarıldıktan sonra, hastanın bacaklarına robotik yürütücü aparatlar bağlanır. Yürüme bandı üzerinde normal yürüme kalıbını oluşturacak şekilde kısmi yük aktarımı yapılarak hasta yürümeye başlatılır. Robotik yürütücüler algılayıcı sensörleri yardımıyla, yürüme sırasında aktif hareketi ortaya çıkarmayı ve güçlendirmeyi hedeflerler. Bu sırada hasta önündeki aynadan veya sanal gerçeklik ekranından yürüyüşünü takip edebilir.
Robotik yürüme tedavisinden kimler yararlanabilir?
Robotik yürüme tedavisinin birincil hedefi kaybolmuş veya bozulmuş yürüme yeteneğinin geliştirilmesidir. Bu amaçla travmatik beyin ve omurilik yaralanmaları, inme ve diğer nörolojik rahatsızlıklar başta olmak üzere, yürüme yeteneğini bozan nörolojik ve ortopedik birçok rahatsızlıkta robotik yürüme tedavisinden faydalanılabilir.