Dünya El Yıkama Günü ve Önemi
Global El Yıkama Günü, Global El Yıkama Ortaklığı (Global Handwashing Partnership) tarafından kurulmuştur, insanları ellerini sabunla yıkamaya teşvik etmek ve yaratıcı yollar tasarlamak için çalışılmaktadır. Dünya El Yıkama Günü her yıl 15 Ekim’de kutlanıyor.
İlk Dünya El Yıkama Günü
İlk El Yıkama Günü, dünya çapında 120 milyondan fazla çocuğun 70’den fazla ülkede ellerini sabunla yıkadığı 2008 yılında düzenlendi. 2008’den bu yana topluluk ve ulusal liderler, el yıkama hakkındaki farkındalığı artırmak, lavabolar ve musluklar inşa etmek ve temiz ellerin basitliğini ve değerini göstermek için Global El Yıkama Günü’nü kullanıyor. El Yıkama Günü hükümetler, okullar, uluslararası kuruluşlar, sivil toplum kuruluşları, özel şirketler ve bireyler tarafından onaylanmaktadır.
El Yıkamak Neden Önemli?
Sabunla el yıkamak, mikropları ellerden uzaklaştırır. Bu, enfeksiyonları önlemeye yardımcı olur çünkü:
İnsanlar farkında bile olmadan sık sık gözlerine, burnuna ve ağzına dokunurlar. Mikroplar göz, burun ve ağız yoluyla vücuda girerek bizi hasta edebilirler.
Yıkanmamış ellerden gelen mikroplar yiyecek ve içeceklere insanlar tarafından hazırlanırken veya tüketilirken bulaşabilir. Mikroplar bazı yiyecek ve içeceklerde belirli koşullar altında çoğalabilir ve insanları hasta edebilir.
Yıkanmamış ellerden gelen mikroplar herkesin temas ettiği yüzeyler, masa üstleri veya oyuncaklar gibi diğer nesnelere aktarılabilir ve daha sonra başka bir kişinin ellerine aktarılabilir.
Bu nedenle el yıkama yoluyla mikropları uzaklaştırmak ishal ve solunum yolu enfeksiyonlarını ve hatta cilt ve göz enfeksiyonlarını önlemeye yardımcı olabilir.
İnsanlara el yıkamayı öğretmek, onların ve toplumlarının sağlıklı kalmasına yardımcı olur.
Yapılan araştırmalara göre el yıkamak:
İshale yakalananların sayısını %23-40 oranında azaltır
Zayıflamış bağışıklık sistemi olan kişilerde ishal hastalığını %58 oranında azaltır
Genel popülasyonda soğuk algınlığı gibi solunum yolu hastalıklarını %16-21 oranında azaltır
Okul çocuklarında mide-bağırsak hastalıklarına bağlı devamsızlığı %29-57 oranında azaltır
El Yıkama Zamanı ve Yöntemi
Eller Ne Zaman Yıkanmalı?
Özellikle Covid-19 pandemisi döneminde, el yıkama ve el hijyeni daha da önem kazandı. Aşağıdaki durumlarda, ellerin yıkanması öneriliyor: (bunlarla sınırlı değildir)
Yemek hazırlarken, öncesinde, sonrasında, gerektiğinde yemek hazırlama sırasında (örneğin çiğ ete dokunduktan sonra)
Yemek yemeye başlamadan önce
Tuvaletten çıktıktan sonra
Bebek bakımı (alt değiştirme) yaptıktan sonra
Hayvanlara, evcil hayvanlara dokunduktan sonra
Dışarıdan eve dönüldüğü zaman
- Öksürme, hapşırma, burum silme gibi durumlarda elimize bulaşma olduğunda
- Eller görünür şekilde kirlendiğinde, yağlandığında vb.
- El Yıkama Tekniği – Basit Yöntem
- El yıkamanın etkinliği için aşağıdaki 5 adım yöntemi tavsiye edilmektedir:
- Elini ıslat
- Sabunu al
- Elini sabun ile yıka
- Durula
- Kurula
El Yıkama Tekniği – Detaylı Yöntem
Yukarıda bahsedilen elin yıkanması adımının etkinliği için, ellerin en az 20 saniye süre ile aşağıda belirtilen detayda yıkanması öneriliyor:
Sağ elin üstünü sol elle, sol elin üstünü sağ elle ovalayın
Parmaklarımızı iç içe geçirip ovalayın
Parmaklarımızı kenetleyip ovalayın
Başparmaklarımızı ovalayın
Parmak uçlarını avuç içinde ovalayın